środa, 18 listopada 2020

MARIA KONOPNICKA

 


Przypomnę dziś Marię Konopnicką / 1842 – 1910 / najwybitniejszą poetkę okresu realizmu,  pisarkę dla dzieci, nowelistke, która  poszła w zapomnienie, a w swoich czasach była bardzo popularna i czytana.

Pisała nie tylko wiersze, lecz i poematy, nowele, szkice,. Była autorką  wielu opowiadań dla dzieci, takich jak:  „O krasnoludkach i sierotce Marysi" „Stefek  Burczymucha” „O Janku Wędrowniczku” ‘Nasza szkapa”  To spod jej pióra wyszedł  bardzo smutny wiersz dla dzieci – „Jaś nie doczekał” / W czasach stalinowskich ten wiersz służył jako przykład ustrojowej nędzy panującej przed wojną na wsiach../   

 

W 1862 roku Maria wyszła za mąż za Jarosława Konopnickiego herbu Jastrzębiec, zubożałego ziemianina, starszego od niej o 12 lat. . W czasie pierwszych dziesięciu lat małżeństwa Maria urodziła ośmioro dzieci, dwoje z nich zmarło zaraz po urodzeniu..

Konopnicka nie mogła jednak – jak napisze w jednym z autobiograficznych wierszy – znieść ograniczeń, jakie narzucał jej mąż. Nie chciała być na jego utrzymaniu i nie odpowiadała jej rola gospodyni domowej.

W 1876 roku rozstała się z mężem... W trosce o utrzymanie i wykształcenie dzieci poetka zaczęła pracę w stolicy jako korepetytorka.

Jej nazwisko łączono z wieloma mężczyznami, . Jeden z adoratorów, zdolny filozof i historyk Maksymilian Gumplowicz, w wieku 33 l. zakochał się w starszej o 22 lata poetce. Odrzucenie potraktował wyjątkowo poważnie i w 1897 roku zastrzelił się przed hotelem w Grazu, gdzie Konopnicka mieszkała.

Na 25-lecie pracy pisarskiej (1903) Konopnicka otrzymała w darze "od narodu" dworek w Żarnowcu koło Krosna na Pogórzu Karpackim. 

W 1889 roku poznała malarkę Marię Dulębiankę. Przez dwadzieścia lat artystki były partnerkami życiowymi

 

Utwory Konopnickiej zawierają protest przeciwko niesprawiedliwości społecznej. Nacechowane są liryzmem i patriotyzmem. 

 Młody Stefan Żeromski zapisał w drugim tomie "Dzienników": "Nasze pokolenie ma swojego wieszcza w osobie Konopnickiej".


Od młodych lat do końca życia łączyła ją wielka przyjaźń z Elizą Orzeszkową.

 

Z powodu swojej twórczości atakowana była przez kler i środowiska klerykalne. Biskup Karol Niedziałkowski  określił ją nawet mianem poganki. Dowodem rzeczowym zarzutu bluźnierstwa poetki wobec Boga stał się dwuwiersz:

Lecz krzyż czarny
Stał nieruchomy i ciemny na stole
Jak milczące wobec łez ołtarze

 

Maria Konopnicka zmarła na zapalenie płuc  8 października 1919r” we Lwowie. Została pochowana na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie w Panteonie Wielkich Lwowian

Pogrzeb, stał się wielką manifestacją patriotyczną, w której udział wzięło blisko 50 000 osób. Z powodu wydanego przez kościół zakazu ceremonia pogrzebowa odbyła się bez udziału duchowieństwa

Na cokole grobu wyryto fragment wiersza KonopnickieNa cmentarzu:”

...Proście wy Boga o takie mogiły,
Które łez nie chcą, ni skarg, ni żałości,
Lecz dają sercom moc czynu, zdrój siły
Na dzień przyszłości...


Wybrane wiersze Marii Konopnickiej w poście poniżej:


3 komentarze:

jotka pisze...

10 lat i ośmioro dzieci? Aż dziw, że zdołała jeszcze pisać...

JoAnna pisze...

Smutne to były czasy dla kobiet o jej orientacji... Tyle dzieci urodzić... Szok ze stresem. I to miało odzwierciedlenie w jej z nimi kontaktach.

donka pisze...

JoAnna I-K
Miała ogromne kłopoty z córkami. Starsza Helena podobno zjawiskowo piękna była złodziejką. Zdiagnozowano u niej histerię z kleptomanią...... kompromitowała matkę, oskarżyła ją o namawianie do odebrania sobie życia, co skończyło się głośnym procesem sądowym.
Laura została wbrew woli Konopnickiej aktorką. W tamtych czasach zawód aktorki był pojmowany równoznacznie z prostytutką. Nie dała się odwieść od aktorstwa. Chyba najszczęśliwszym okresem w jej życiu był trwający 20 lat związek z malarką - Przybylanką .
Ciekawe, że urodzenie ośmiorga dzieci nie odbiło się prawdopodobnie na jej urodzie. Miała kilka romansów i jak pisałam jeden skończył się tragicznie.
Pozdrawiam.... zdrowia życzę.